Παρόλο που δεν είναι ο στόχος μου να διαμορφώσω ένα αρχιτεκτονικο-κεντρικό μπλογκ (και που σίγουρα δε θέλω να χρησιμοποιώ το μπλογκ για επαγγελματική προβολή), είναι αναπόφευκτο να εμπλέξω την αρχιτεκτονική στα ποστ μου, μιας και είναι ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μου.
Ο αγαπητός φίλος παντοτινός ταξιδευτής έθεσε σε επίπεδο σχολίου κάποια πολύ καθημερινά ζητήματα που αφορούν στην αρχιτεκτονική ως επάγγελμα και στα οποία θα μου έκανε χαρά να εκφέρω μια γνώμη.
Του αφιερώνω έτσι το σημερινό ποστ με όλη μου την καλύτερη -πρωινή πάντα- διάθεση...
Ιστορία πρώτη: "Στα αζήτητα"Για καλή μου τύχη, όταν ξεκίνησα να δουλεύω ως ελεύθερος επαγγελματίας, η πρώτη μου δουλίτσα ήταν μια υπεργολαβία σε μια διακοσμήτρια.
Τότε συνειδητοποίησα κάποια πολύ σημαντικά πράγματα - οι αρχιτέκτονες συνήθως παραδίδουν ένα χώρο "γυμνό", ένα κουτί λευκό. Δεν τους ενδιαφέρει το εσωτερικό ("έλα μωρέ τώρα που θα σχοληθώ με κουρτινάκια και καζανάκια") και έτσι έχουν δουλειά οι διακοσμητές. Οι φυσιολογικοί άνθρωποι - πελάτες, από την άλλη μεριά, θέλουν να ζήσουν στο χώρο, οπότε χρειάζονται τα κουρτινάκια και τα καζανάκια. Επίσης, οι αρχιτέκτονες, έχοντας εκπαιδευτεί σε μεγαλόπνοα σχέδια και ιδέες, δεν έχουν δώσει βάση στον εσωτερικό χώρο, πολύ συχνά δε γνωρίζουν διαστάσεις επίπλων της αγοράς, με αποτέλεσμα να φτιάχνουν ένα δωμάτιο που μπορεί να μη χωράει έναν "κανονικό" καναπέ. Τελικά, τίι να πει ο κακομοίρης ο πελάτης που "πάντα ονειρευόταν έναν πλούσιο καναπέ", έδωσε 300.00 ευρώ από το υστέρημά του, και μετά συνειδητοποίησε ότι δε χωράει τον πολυπόθητο καναπέ;
Αντίλογος:
Αν ο αρχιτέκτονας για να βγάλει μία άδεια, να φτύσει αίμα στην πολεοδομία 3 μήνες, να είναι ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΝΟΜΙΚΑ για ένα κτίσμα και να κινδυνεύει να εκτεθεί σε εργατικά ατυχήματα από τις τσιγκουνιές ενός κατασκευαστή κερδίζει 1500 ευρώ (για τους
3 μήνες μελέτης και ταλαιπωρίας στην πολεοδομία) και άλλα 1700 για τα
2 χρόνια επίβλεψης - Ε, ΣΙΓΑ ΜΗΝ ΚΑΤΣΕΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΩΛΟΚΑΝΑΠΕ!
Καταλυτικός παράγοντας 1Το πορτοφόλι - η οικονομική κατάσταση.
Τα λεφτά.
Καταλυτικός παράγοντας 2Ο μέσος έλληνας είναι
ξερόλας. Είναι μαζί γιατρός (δεν παίρνει τα φάρμακα που του συνέστησε ο γιατρός, γιατί "αυτός ξέρει καλύτερα"!), πολιτικός (θα έχει ακλόνητη γνώμη για το πολιτικό γίγνεσθαι), μηχανικός (έχει χτίσει τουλάχιστον 2 σπίτια για τις κόρες του) , κλπ.
Καταλυτικός παράγοντας 3Έχουμε μάθει να μην εκτιμάμε (και άρα να μην πληρώνουμε) υπηρεσίες. Αντίθετα, εκτιμάμε (και πληρώνουμε) τα υλικά αντικείμενα. Δηλαδή: δίνεις εύκολα 200 ευρώ για παπούτσια πράντα να φαίνονται στο ποδάρι σου, δίνεις εύκολα 300 ευρώ για ένα τσιμπούσι με φιλέτα και κοψίδια και αρνιά και παϊδια και κρασιά (ε, δεν είμαστε και τίποτα γύφτοι), ενώ ΔΕ ΔΙΝΕΙΣ 500 ΕΥΡΩ για ένα τοπογραφικό σχέδιο - 2 τοπογράφοι που μέτρησαν (με τοπογραφικά όργανα λέϊζερ που ακριβοπλήρωσαν μετά από 5 χρόνια σπουδών), σχεδίασαν, εκτύπωσαν, κλπ, έφαγαν δηλαδή μιά εβδομάδα. Δε δίνεις 500 ευρώ για να κατοχυρώσεις την περιουσία σου (που κάνει πολύ περισσότερα)
Τα παραπάνω, συνδυαζόμενα, στοιχειοθετούν το φαύλο κύκλο του
"δε χρειαζόμαστε αρχιτέκτονα".
σπουδάζεις, παιδεύεσαι, και βγαίνεις στην αρχιτεκτονική πιάτσα και είσαι "στα αζήτητα", σα γκόμενα που θα μείνει στο ράφι. Και σε πιάνει ένα παράπονο πηγαίο και ένας θυμός για τους καθηγητές σου που δε σου τα είπαν ποτέ...
Και σκέψου κάτι ηλίθιους (σαν κι εμένα) που πασκίζουν να εντοπίσουν αυτές τις αδυναμίες και να τις πολεμίσουν. Παραμένουν να αντιμάχονται του Μύλους του Θερβάντες (γνωστός ποδοσφαιριστής, σούπερ μπαλαδόρος της πανάθας)
Ιστορία δεύτερη: "είσαι αρχιτέκτονας ή μηχανικός;"!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
και μετά,κάτσε εσύ να εξηγήσεις τί είναι ο μηχανικός. Ο ασχολούμενος σε το σχεδιασμό.
Αρχιτέκτων μηχανικός, πολιτικός μηχανικός, τοπογράφος μηχανικός, ηλεκτρολόγος μηχανικός, χημικός μηχανικός, μηχανολόγος μηχανικός, και πάει λέγοντας.
Και άντε να εξηγήσεις στο μέσο πελάτη ότι ΤΗΝ ΑΜΟΙΒΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΟΥΤΩΣ Η ΑΛΛΩΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ. Οι επιτήδειοι πολ-μηχ πείθουν τους πονηρούς ξερόλες και μαζί ηλίθιους ότι "θα τους βγάλουν την άδεια χωρίς να χρειαστεί αρχιτέκτονας". Δε λένε όμως ότι η αμοιβή αρχιτέκτονα πληρώνεται έτσι κι αλλιώς (βάσει νόμου) και την καρπούνται οι ίδιοι. Και οι άλλοι, νομίζουν ότι έκαναν εξυπνάδα, ότι τα γλίτωσαν τα λεφτά...
Καταλυτικός παράγοντας 1Η πολεοδομική νομοθεσία. ένα άθλιο κατασκεύασμα που δε δίνει κίνητρα και ελευθερίες. Ένα πλαίσιο φτιαγμένο για να ευνουχίζει τη φαντασία, να δεσμεύει και να φτιάχνει πόλεις-εκτρώματα.
καταλυτικός παράγοντας 2Η καπιταλιστική κοινωνία. Ερώτηση: έχεις δυνατότητα να χτίσεις μέχρι 300 τ.μ. (α)θα εξαντλήσεις τη δυνατότητά σου φτιάχνοντας ένα μέτρο σπίτι 300 τ.μ. (β) θα χτίσεις ένα σπίτι 280 τ.μ. που να μην ασφυκτιά, με άνεση και φαντασία,ή (γ) θα χτίσεις ένα σπίτι 400 τ.μ., με τα 300 νόμιμα, και επιπλέον 50 τ.μ. παράνομα πατάρια και 50 τ.μ. παράνομα κλεισμένους ημιυπαίθριους...
ΜΑ, ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΤΟ (Γ)!!!!!!!!! (σκέψου ότι πάει 2000-3000 ευρώ το τετραγωνικό,άρα "έβγαλες/γλίτωσες/κέρδισες" 2000 Χ 100 = 200.000 ευρώ. γερή μπάζα! (καλή επένδυση).
και φυσικά δε σου είπε κανείς ότι το σπίτι το έκανες όλο μαζί στριμωγμένο, κανένας χώρος δε λειτουργεί σωστά, και φυσικά τα κλεψιμέικα τετραγωνικά δε μπορείς να τα μεταβιβασεις ούτε στο παιδί σου...
Γιατί; Γιατί εσύ είσαι έξυπνος. Πιο έξυπνος απ' τους άλλους. ξέρεις εσύ. Γάτος.
Ιστορία τρίτη (και τελευταία): "ένα σπίτι μίνιμαλ, λιτό κι απέριττο"Μ' άλλα λόγια: Η βλαχιά της ημιμάθειας και του μιμητισμού.
Πήραμε τσάμπα, δώρο (γιατί αυτά μετράνε στη ζωή) με την εφημερίδα ένα περιοδικό ντιζάϊν. Κι εκεί μέσα δείχνει το σπίτι του Κωστέτσου/Galiano/ ή τέλος πάντων κάποιου μόδιστρου, ας πούμε του Αρμάνι για να συνεννοούμαστε.
Και γράφει από κάτω (ποτέ δε μας απασχολεί ποιός γράφει και γιατί γράφει) ότι είναι μίνιμαλ, λιτό κι απέριττο. Κι όπως είμαστε παντελώς αγράμματοι, εντυπωσιαζόμαστε από τις λέξεις τις βαρύγδουπες, σα χάντρες γυαλιστερές από χέρια κονκισταδόρων, και τις εκστομίζουυμε με στόμφο και πλείστη θεατρικότητα:
"θέλω κι εγώ σπίτι μίνιμαλ, λιτό κι απέριττο"!!!
Και παίρνεις το οικοπεδάκι που σού γραψε ο μπαμπάς στο Δασκαλειό, και το τρελλαίνεις στο γκαζόν, στα leyland trees και μέσα του βάζεις πολυθρόνες νεομπαρόκ που είδες στην τηλεόραση με κείνο το "κοριτσίδιο" την κυριακή ενώ έτρωγες παϊδάκια, απ'τον Άβακα φυσικά (βλ. πανάκριβο επιπλάδικο), και τούβαλες κι αετώματα, τούβαλες και κίονες, και κύονες, και έγινες εκάλη στη θέση της εκάλης (στο δασκαλειό, πάντα, ξέρεις, κάτω απ το πόρτο ράφτη), κι έγινες και συ βεζίρης στη θέση του βεζίρη, χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Έγινες επιτέλους και συ κάποιος.
Παρένθεση προ του τέλους: ΠικιώνηςΟ Πικιώνης δεν ήταν απλά πολιτικός μηχανικός. Μετά τις σπουδές του ως πολ-μηχ πήγε στο παρίσι, σπούδασε ζωγραφική, γνώρισε ανθρώπους ξεχωριστούς, και πάνω απ΄όλα ήταν διανοητής. Ποίηση, δοκιμιογραφία, ζωγραφική, κλπ.
Ήταν ουσιαστικά μορφωμένος σφαιρικά και όχι καταρτισμένος αποσπασματικά.
Είχε ευαισθησίες (κι αυτές στα αζήτητα σήμερα, στην πυρά! στην πυρά!) και αισθητήριο.
Ήταν ολοκληρωμένος.
Τέλος:Η αρχιτεκτονική μπορεί να είναι τέχνη, μπορεί να αφορά υπέροχες σπουδές, αλλά είναι επίσης επάγγελμα, κάτι εντελώς διαφορετικό από τη θεωρία που σπουδάζει κανείς. Η αρχιτεκτονική αφορά σε μία κοινωνία, είναι το αποτέλεσμα μιας κοινωνικής δραστηριότητας και άπτεται μιας κοινωνικής νοοτροπίας. Και έχει άμεση σχέση με τη μόδα (βιομηχανία παραγωγής μόδας και αισθητικής), τον τρόπο ζωής, τις προκαταλήψεις, τους φόβους, τις συνήθειες και τα όνειρα (καλά και κακά) του καθενός.
Η αρχιτεκτονική δεν έχει σωστό και λάθος. Δεν έχει συνταγές μαγειρικής. γεννιέται από ανθρώπους και στοχεύει σε αυτούς.
Και όταν οι άνθρωποι είναι νεόπλουτοι, ξερόλες, γύφτοι και κομπλεξικοί, το ίδιο γίνεται και η αρχιτεκτονική.
Και ισχύει και το ανάποδο.
Μαλακισμένη κοινωνία πλάθει μαλακισμένους αρχιτέκτονες. Αρχιτέκτονες ανολοκλήρωτους, απαίδευτους, αμόρφωτους, φραγκοφονιάδες, αδιάφορους,αδαείς και χωρίς οράματα.
Κλείνω μια με αγαπημένη μου φράση, μια φράση του Πικιώνη:
"άνθρωποι που δεν μπορούν να αγαπήσουν, γιατί δεν έχουν τίποτα να θυσιάσουν"
γιατί αγάπη και θυσία πάνε μαζί, παρέα. και αξίζει να κάνεις όνειρα αν έχεις τη δύναμη να τα κυνηγάς, αν αντέχεις να θυσιάζεις, αν αντέχεις να πονάς, αν είσαι δυνατός.
Σα μοναχικός λύκος του Έσσε κάτι...